Vrienden van het Diemerbos
zondag 8 september 2019
Verslag: Mirjam Niemans
Thema: Groen en Blauw
Er zitten een kleine 20 Vrienden van het Diemerbos in het Dorpshuis van Driemond (bij MatchZo), direct aan de rand van het Diemerbos. Lourens opent op zijn flamboyante wijze de bijeenkomst. Groen (bos) en blauw (water) houden van elkaar en kunnen niet zonder elkaar. Zij moeten wel goed met elkaar omgaan.
Hij licht toe wat de reden was om de Vrienden van het Diemerbos op te richten. Het behoud van het bos, in weerwil van de bezuinigingen en bedreigingen. Met dank aan Ruud Grondel en Emiel Jens van ZuidOost.
Het programma zal bestaan uit een voorstelrondje, een presentatie door de nieuwe boswachter Anne Voorbergen, en een uitleg over de watersystemen van Kirsten Vendrig van Waternet. Daarna een lunch, een uitleg van Finette van der Heide over het ontstaan van de Gemeenschapspolder, en de eigenschappen die het landschap daardoor heeft. In de middag een wandeling door het bos, leidend naar de Gaaspermolen, waar ons nog ene rondleiding te wachten staat door de molenaar, Gerard Griffioen.
De nieuwe boswachter Anne geeft een presentatie.
Er zijn diverse nieuwtjes:
1. Sinds 1 maand een nieuw team. Mensen die vanuit de overheid, 8 mensen, met afstand tot de arbeidsmarkt, aan het werk gezet worden voor achterstallig onderhoud. Ze zijn dinsdag tot en met vrijdag in het Diemerbos in het veld te vinden. Zelf heeft Anne 8 verschillende gebiedjes onder haar hoede als boswachter. Ze kan dus onmogelijk zelf al het onderhoud regisseren en/of (laten) uitvoeren.
Info: Kennemerland@staatsbosbeheer.nl.
2. Op 01-04-2020 zal Het House of Bird, van de Bird Brewery, openen. Naast het gebouw van de Scouting. Een nieuwe Horeca-gelegenheid in het Diemerbos met activiteiten voor het bos.
3. Wandelnetwerk Noord-Holland (landelijk) vervangt de Staatsbosbeheer-wandelingen die verouderd zijn en niet meer kloppen. Dit instituut staat in contact met de Vogelwerkgroep, om te voorkomen dat er wandelingen worden uitgezet die de vogels verstoren.
4. Op 2 November 2019 is het Natuurwerkdag in het Diemerbos. Er worden weer eieren geteld in de broeihopen van de ringslangen, en er zal ook in het veld gewerkt worden.
5. De vrijdagwerkgroep, vrijwilligers die onderhoud plegen in en tbv het Diemerbos bestaat nog. Komen 1 x per maand samen. Is uitgebreid in die zin, dat er nu elke vrijdag twee dagdelen gewerkt wordt, waar dit eerst maar 1 dagdeel was.
Nienke van der Meulen heeft hiervoor nog een tip. Bij Landschap Noord-Holland kun je gereedschap en begeleiding krijgen, als je een plan voor onderhoud indient.
6. De hooilandjes worden gemaaid.
7. Essentaksterfte. De bomen die een gevaar voor de wandelaars opleveren, doordat ze aangetast zijn door de schimmel van het essenvlieskelkje, worden gerooid.
8. De boomstammen van het gekapte hout mogen door liefhebbers van brandhout gratis worden meegenomen. Wel zelf zagen en kloven. Je hebt het dus drie keer warm…
9. De houten bruggetjes in het Oostelijk gedeelte zullen worden gerenoveerd.
Frank Geerts meldt nog dat er vanuit Diemen-Noord, van Manege de Eenhoorn, een ruiterpad komt naar het Diemerbos.
Paul Kist meldt dat er vanuit IJburg geen bordje is richting Diemerbos, dus de IJburgers die niet weten hoe ze in het Diemerbos moeten komen, worden daar niet bij geholpen.
Kirsten Vendrig van Waternet krijgt het woord
Zij heeft een watersysteemkaart meegenomen. Ze laat zien hoe de Gaaspermolen alle water door het hele Diemerbos Oost maalt. Er is in Driemond een peilvak. Waternet onderhoudt alle donkerblauwe lijnen op de kaart. De hoofdwatergangen. De Volkstuinen hebben hun eigen pomp en hun eigen afwateringssysteem. Zij willen hoger liggen. Ook West-Diemerbos ligt hoger. Het water uit West gaat ook naar de molen. Door vrij verval, via de sloot.
Door de hondenziekte is preventief ook water uit het Amsterdam-Rijnkanaal ingelaten. Maar dit water is te voedselrijk en te zout, te brak. Door de nutriënten die door de landbouw worden gebruikt en uitgescheiden. Ook is er nog sprake van zout welwater. Dat kun je meten door het electrisch gehalte van het water op te meten. De verdieping van het Amsterdam-Rijnkanaal heeft tot gevolg dat de wellen nu omhoog komen.
De Ouderkerkerplas is juist zoeter geworden. De waterkwaliteit van Volkstuincomplex Frankendael is omlaag gegaan. Er zijn nauwelijks tot geen planten te zien. Het water ziet er grijs, dood en grauw uit.
Boer Oudejans zegt dat dit komt omdat er geen doorstroming is. Iedere boer verricht 1 x per jaar maai- en slootwerken. Baggeren wordt door waternet maar 1 keer per 10 jaar gedaan.
Kirsten vertelt dat Waternet voor 1 november de hoofdwatergangen schoonmaakt.
De lage waterstand zorgt ook voor nalevering van fosfaat uit de bodem.
Boer Oudejans brengt naar voren dat 2 jaar geleden van alles aangepast is. De peilbesluiten zijn toen opnieuw ingesteld. Daar is de inlaat nu aan gekoppeld. De nieuwe plasjes, de zogenaamde kikkerpoeltjes staan droog.
De waterstand in de sloten verhogen betekent niet automatisch dat het grondwater omhoog komt. De snelweg is verplaatst. Dit zou ook kunnen schelen. Dat geeft extra druk op de bodem. De veengrond is door de droogte nu turf geworden. Het is nu wachten op hemelwater.
De benen even gestrekt tijdens de lunch en daarna,
Finette van der Heide:
Zij werkt onder meer voor Groengebied Amstelland, waar de Diemerscheg, dus dit gebied onder valt. Ze heeft meegewerkt aan de restauratie van de Gaaspermolen. Het waterpeil moest omlaag, voor de bomen. Het gemaal moest vernieuwd worden en het plan werd opgevat om de molen te restaureren en het gemaal erin onder te brengen. Het gemaal draait nu óf op elektriciteit óf via de molen windenergie. Veen klinkt in als het ontwatert wordt. Dit heeft effect op het klimaat. Er komt CO2 vrij. Daar groeien wel weer de plantjes van. Het is dus een kringloop. Veengrond moet kunstmatig in stand gehouden worden.
Duizend jaar geleden werden er al sloten gegraven in het landschap dat nu de Gemeenschapspolder heet, om overtollig water af te voeren naar de Gaasp. Toen lag het land nog boven het boezemniveau van de Gaasp en het huidige Amsterdam-Rijn-kanaal. Door het ontwateren zakte het land en moest het water omhoog gemalen worden naar het boezemniveau. Tot de samenvoeging in 1703 en de bouw van de Gaaspermolen (officieel Gemeenschapsmolen nr. 1 geheten) gebeurde dat in 8 verschillende polders, vandaar de naam Gemeenschapspolder voor de samengevoegde polders.
Finette legt uit wat het verschil is tussen een plas en een meer. Een plas, zoals Gaasperplas, en Sloterplas, is door mensen gegraven. Een meer is van nature ontstaan. Meestal doordat de grond ingeklonken is door landbouw.
Eerst is het land verdronken, en daarna weer drooggelegd. De Zuiderzee was eerst zoet water. De Zuiderzee is ontstaan doordat de zoute zee met eb en vloed via het Vlie (tussen Vlieland en Terschelling) de Zuiderzee in kwam.
In 1928 dacht men dat Amsterdam in het jaar 2000 2 miljoen inwoners zou krijgen. Daarom ontwierp men in het Algemeen Uitbreidingsplan nieuwe wijken die vingervormig het buitengebied ‘ingroeiden’, zodat stedelingen altijd op relatief korte afstand de stad uit konden. In dit plan, vastgesteld in 1935, is het concept van de groene scheggen, het buitengebied dat tot ver in de stad Amsterdam doorloopt, bedacht, een geniale gedachte!
We vinden Amsterdam veel te druk en te vol, maar in 2000 woonden er precies evenveel mensen in Amsterdam als in 1935. Alsnog is er sprake van woningnood. Omdat mensen niet langer in grote gezinnen samen in een huis wonen, maar er steeds meer mensen alleen zijn gaan wonen.
Toen is de Bijlmermeer gebouwd. En om het groen te beschermen is in 1970 Groengebied Amstelland opgericht. In 1980 publiceerde Groengebied Amstelland zijn Basisplan en dat is op de kaart duidelijk te herkennen. De groene ruimte is vrijwel gelijk gebleven en het plan is uitgevoerd
Het Diemerbos is oorspronkelijk aangelegd als productiehoutbos. Om te kunnen zorgen voor voldoende brandhout, mocht het nog eens oorlog worden...
Er werd een scheg aangelegd met bos (Amsterdamse Bos), dan weer een open scheg (Amstelscheg), en dan weer een scheg met bos (Diemerbos). Daar is wel een weidevogelgebied voor gesneuveld. Dat vond men toen niet zo belangrijk. Pas de laatste tijd is er meer aandacht voor de weidevogels.
Er waren twee molens. De Gaaspermolen, gebouwd in 1703. In 1886 was de afwatering door de Gaaspermolen niet meer voldoende voor de gehele polder. Daarom is de Stammermolen erbij gebouwd. In 1927 werden beide molens onttakeld en werd voor de Gaaspermolen een dieselgemaal gebouwd. Na de oorlog werd dat geëlektrificeerd. In de Stammermolen zat enige tijd horeca. Nu niet meer. Maar er komt dus een leuke nieuwe horeca-gelegenheid, De Bird Brewery.
De Gaaspermolen
Hierna gingen we wandelen. Via het Amsterdam-Rijnkanaal en het fietspad, dat inderdaad begrensd wordt door allemaal zaailingen naar de Gaaspermolen.
Daar geeft molenaar Gerard Griffioen een uitgebreide rondleiding, waarbij hij niet alleen uitlegt hoe zijn molen en het gemaal werken, maar ook nog een wiek in klimt om te laten zien hoe de zeilen daarvoor moeten worden gespannen.
Afsluiting, borrel en bitterballen, cadeautjes voor de vrijwilligers en bloemen voor de jarige boswachter, uitreiking oeuvre-prijs ivm de fotowedstrijd aan Tom Witkamp.
Met dank aan Mirjam Niemans voor het verslag.
Reacties