Vrienden van het Diemerbos

Inleiding

ALLES IS NATUUR

Hierbij bieden wij u ons jaarverslag 2022 aan.

Virussen waren rond. Oorlogen worden uitgestreden. Het klimaat warmt op waardoor de zeespiegel stijgt en op een andere plek het water het land niet bereikt en dat land uitdroogt. De natuur vindt altijd een antwoord en geeft een nieuw evenwicht. In het antropoceen is menselijk handelen de belangrijkste factor voor verandering. De menselijke soort blijft als natuurlijk wezen echter onderdeel uitmaken van de natuur. De transformatie van de natuur door menselijk handelen beïnvloed daarmee ook de natuurlijke omstandigheden van de menselijke soort. Die verandering is niet altijd en niet alleen in het voordeel van die menselijke soort. De opwarming van de aarde door intensief gebruik van fossiele brandstoffen kan de aarde tot een hel maken voor het leven op aarde, inclusief de mens. De exploderende groei van de bevolking put de aarde uit. De club van Rome heeft in Grenzen aan de groei (1972) daar aandacht voor gevraagd. Grenzen aan de groei was wetenschappelijk onderbouwd en is tot op heden niet wetenschappelijk gefalsificeerd. De groei van de bevolking en de groei van de vraag naar grondstoffen en voedsel voor de menselijke soort heeft de soortenrijkdom van planten en dieren in kwantitatieve en in kwalitatieve zin dramatisch verminderd. De soortenrijkdom is van belang voor de kringloop waar de menselijke soort onderdeel van is. Een afname van de soortenrijkdom vermindert tegelijk de kwaliteit van de biotoop van de menselijke soort.

Deze soortenrijkdom (biodiversiteit) was in 2022 het belangrijkste object van aandacht voor de Vrienden van het Diemerbos. Welke kansen en bedreigingen biedt het Diemerbos - en in het verlengde daarvan - de Diemerscheg voor de biodiversiteit. Verder gingen de luiken na alle Covid maatregelen van de pandemie in de loop van 2022 weer open. 2022 Was daardoor ook voor de Vrienden van het Diemerbos een jaar van normalisering. En wat van alle tijden is: het Diemerbos geeft troost en ontspanning in voor- en tegenspoed.

In 2022 zijn we in de periode met verminderde  Coronadreiging weer in staat geweest om een paar leuke bijeenkomsten voor de Vrienden te organiseren. De vogelexcursie kon in 2022 weer worden georganiseerd, wij konden weer een Vriendendag organiseren en wij organiseerden een bijeenkomst over biodiversiteit, waar de stadecoloog van Amsterdam Geert Timmermans een boeiende inleiding hield. Ook de Vriendendag kon in ere worden hersteld (zie ook verder bij 'biodiversiteit'). En , last but not least, in 2022 vond ook weer de lichtjeswandeling plaats. Dit keer niet alleen met vertrek vanaf MatchZo maar ook vanuit Scouting in Diemen, waarbij ook werd samengewerkt met Daarom Diemen.

Het mooie bos is er niet vanzelf. Tal van mensen zijn bezig het bos te ontwikkelen en te onderhouden. Wij spreken graag ook in dit jaarverslag onze waardering uit voor al die mensen van Staatsbosbeheer, van de gemeente Diemen en de gemeente Amsterdam, van Groengebied Amstelland, van boerderij Landlust, van de politie en al die anderen, die met al hun volle inzet het Diemerbos ons bos laten zijn.

Financiën.

In 2022 heeft de Stichting Vrienden van het Diemerbos (de Vrienden) van de gemeente Diemen wederom een subsidie mogen ontvangen. Andere jaren werden wij voor onze gezonde financiële huishouding   verder geholpen door de donaties, die wij van Vrienden mochten ontvangen. In verband met Covid zagen wij in 2022 af van een dergelijke ondersteuningsvraag. Deze donaties versterken echter niet alleen onze financiële positie, zij benadrukken ook het gevoel van verbondenheid.

Uitgebreider wordt op onze financiële situatie ingegaan in ons financiële jaarverslag.

Bos heeft podium

House of Bird blijkt steeds weer een pareltje, dat door betrokken ondernemers aan ons bos is toegevoegd. Vanuit de Vrienden van het Diemerbos kwam het idee naar boven of House of Bird een kans bood om een lang gekoesterde wens in vervulling te laten gaan. Wat zou het leuk zijn om in het bos een kleinschalig podium te ontwikkelen waar in de buitenlucht voorstellingen voor publiek gegeven konden gaan worden. Na overleg met de ondernemers van House of Bird en een vertegenwoordiging van de Omval, het culturele centrum van Diemen is in 2021 begonnen met voorstellingen voor de jeugd. 'Daarom Diemen' ondersteunt de voorstellingen. Het initiatief uit 2021 is in 2022 voortgezet met wederom een aantal jeugdvoorstellingen. Aan de hand van de ervaringen met jeugdvoorstellingen zal bekeken worden of ook uitvoeringen voor een ouder publiek tot de mogelijkheden behoort. Alles natuurlijk binnen de randvoorwaarden dat dit niet tot overlast van andere gebruikers van het bos leidt.

Het bos

Het bos kan nog altijd beter. Staatsbosbeheer werkt daar samen met andere organisaties hard aan. Het gaat niet alleen om beheer, maar ook om ontwikkeling. Een meer divers bos betekent ook een grotere mate van diversiteit van soorten voor wie het bos de biotoop is of kan worden.

Het verbeteren van het bos gaat niet altijd zonder slag of stoot. Zo moesten een paar jaar geleden de abelen bij de hoofdingang wijken omdat de grond waarop zij stonden niet geschikt was voor hun wortelen en ze daarmee een gevaar opleverden voor mens en dier door het risico van om te waaien. Ook de resterende abelen in het abelenlaantje moesten wijken om dezelfde rede.

Inmiddels beginnen de knotwilgen, die werden geplant bij de ingang echt op knotwilgen te lijken. Staatsbosbeheer heeft dit verslagjaar langs het abelenlaantje berken geplant. Het abelenlaantje wordt zo een berkenlaantje.

De al lang voortdurende essentaksterfte  maakt dunning van het bos noodzakelijk. Voordeel daarvan is dat jong groen de ruimte krijgt om zich te ontwikkelen en de diversiteit van het bos toeneemt. Het experiment met de ontwikkeling van een proef met een moerasboos is gaande. Spannende tijden voor de omwonenden voor wie het bos in hun leven een belangrijke plek is.

Diemer Cross

Dit jaar was er vanwege de pandemie wederom geen "echte" Diemer Cross in het Diemerbos georganiseerd. De Diemer Cross neemt een steeds prominentere plaats in op de crossagenda in Amsterdam en omgeving, maar in 2022 weer even niet. Voor veel gebruikers was deze afgelasting een bittere pil. De organisatie van de Diemer Cross is echter creatief en heeft een digitale Cross georganiseerd. Het blijft een pleister op de wonde, maar toch… Volgend jaar hopen wij op nieuwe kansen voor een echte, traditionele, fysiek uitputtende Diemer Cross.

De Diemerscheg.

Bij de planologische ontwikkeling van Amsterdam werd het te ontwikkelen gebied verdeeld in lobben en scheggen. In de lobben werd gewoond, de scheggen maakten het mogelijk om op korte afstand van de woning een groene ruimte te hebben, die kon dienen als de longen van de stad. Deze structuur staat ook wel bekend als het 'vingermodel'. De Diemerscheg is één van die scheggen in het zuidoosten van de regio. Het Diemerbos maakt daar onderdeel van uit. De ontwikkeling van de Diemerscheg is voor de Vrienden van het Diemerbos één van de belangrijke onderwerpen om zich voor in te zetten. De Diemerscheg verdient onze aandacht en dat is nodig ook. Over de Diemerscheg wordt gesproken als 'Het lelijke eendje onder de scheggen'. Er is dus ook veel te doen. "Niets doen is geen optie" staat op het tegeltje, dat wij tijdens een bijeenkomst over de Scheggen, georganiseerd door de ARCAM ontvingen. Het  Ontwikkelingsperspectief voor de Diemerscheg geeft richting aan de ontwikkeling.

Interessante punten uit het ontwikkelingsperspectief voor het Diemerbos zijn:

• de ontwikkeling van een klimaatbos met een moerasachtig karakter; goed voor de adaptatie van de opwarming van de aarde
• de ontwikkeling van een natuurboulevard
• het aanbrengen van natuurpassages waardoor de flora en de fauna zich over een groot gebied robuust kan ontwikkelen
• de aanleg van een strandje aan de Diem in verband met het versterken van de recreatieve functie van het gebied
• de bewegwijzeren van een fiets- en wandelrondje Diemerscheg

Wij denken dat het ontwikkelperspectief goede vooruitzichten biedt voor robuuste natuurontwikkeling in het gebied en het recreatief vermogen versterkt.

De realisering van al deze goede voornemens is geen eenvoudige klus bleek het afgelopen verslagjaar. Wij blijven optimistisch. Om in de tegeltjeswijsheden te blijven 'waar een wil is, is een weg'. Wij hebben er alle vertrouwen in dat het enthousiasme bij de betrokkenen tot realisering van de plannen zal leiden.

RES. Regionale Energiestrategie

De gemeente Diemen heeft haar beleid voor de energietransitie vastgesteld. Op een aantal momenten hebben de Vrienden van het Diemerbos hun inbreng daarin gegeven."In 2022 hebben wij een zienswijze ingediend "Over wieken en weiden" en hebben wij deelgenomen aan een bijeenkomst met vertegenwoordigers van maatschappelijke organisaties.

Het Diemerbos is één van de zoekgebieden voor wind en zon. Vanuit de overtuiging dat wij met zijn allen de klimaatramp moeten bestrijden heeft het bestuur aan de gemeente meegegeven, dat wat betreft de Vrienden van het Diemerbos binnen ecologische randvoorwaarden langs de A1 mogelijkheden zijn voor een beperkt aantal windmolens en dat door overkapping van het parkeerterrein bij de hoofdingang van het bos ruimte ontstaat voor het plaatsen van zonnepanelen. Verder hebben wij meegegeven dat voorafgaand aan het plaatsen van windmolens en zonnepanelen een echte energiestrategie inventariseert hoe energiegebruik teruggedrongen kan worden. Wij noemen mogelijkheden van compact bouwen. Door bij de planning van infrastructuur het gebruik van langzaam verkeer (lopen en fietsen) te stimuleren en autoverkeer te ontmoedigen komt een vanzelfsprekende reductie van gebruik van fossiele brandstoffen tot stand. In zijn algemeenheid gaven wij de gemeente mee dat bij de energietransitie eigenlijk een strategieladder bewandeld moet worden. Eerst kijken naar mogelijkheden die energiegebruik voorkomen, dan kijken naar zuiniger gebruik van energie, waar voorkomen niet mogelijk is (bij voorbeeld door beprijzen). Pas als al die mogelijkheden zijn uitgeput kunnen zon, wind en andere vormen van stromingsenergie ingezet worden om de fossiele brandstoffen te vervangen. Het beeld mag niet ontstaan dat overlastgevende stromingsenergie allen wordt ingezet om de almaar toenemende vraag naar energie te helpen beantwoorden. Dweilen met de kraan open.

Raadsverkiezingen 2022 - 2026

16 Maart 2022 zijn er verkiezingen voor de nieuwe gemeenteraden geweest. Ter voorbereiding hebben de Vrienden van het Diemerbos aandachtspunten geformuleerd, die naar onze mening een plek verdienen in de beleidsontwikkeling voor de komende raadsperiode.

De kernpunten uit deze aanbeveling waren naast een pleidooi voor versterking van de natuurwaarden:

• Het versterken van het organisatorisch vermogen in verband met de gemeentegrensoverschrijdende ontwikkeling van de Diemerscheg
• De versterking van de gebruikswaarde van het bos door het stimuleren van een kleinschalige podium bij House of Bird
• Het verder ontwikkelen van een samenhangend beleid voor de energietransitie (zoals hierboven beschreven bij RES) en waarbij de opbrengst van opgesteld vermogen voor zon en wind ten goede komt aan de bewoners.
• Het realiseren van sporttoestellen in het Diemerbos, die stimuleren tot meer bewegen. Een gezonde geest in een gezond lichaam.

Biodiversiteit

Een nieuw project dat wij hebben opgepakt is dat van biodiversiteit. De ontwikkeling van de natuur is immers weinig anders dan het bevorderen en verbeteren van biodiversiteit. Dit blijkt toch een ingewikkelder onderwerp te zijn dan het op het eerste gezicht lijkt.

Om te beginnen kan je biodiversiteit benaderen vanuit een optiek van inventarisatie van soorten en omvang van soorten. Het gaat daarbij om dieren en planten.

Het volgende niveau is de onderlinge samenhang van al die soorten. Hoe afhankelijk zijn zij van elkaar en maken zij dus onderdeel uit van elkaars biotoop?

Nog ingewikkelder is de plaats van de menselijke soort in dit geheel. Wat is het belang van soortenrijkdom voor de menselijke soort (en omgekeerd van de menselijke soort voor de soortenrijkdom)? En in hoeverre komt onze belangstelling voor biodiversiteit voort uit een antropocentrisch perspectief? De mens is een natuurlijk wezen en domineert de natuur. Welke gevolgen heeft deze dominantie voor de kwaliteit van de eigen biotoop?

Om dit project een start te geven hebben wij op 19 april een Vrienden bijeenkomst over biodiversiteit georganiseerd. Tijdens die bijeenkomst heeft Geert Timmermans, stadsecoloog van Amsterdam en nauw betrokken bij de ontwikkeling van het Diemerbos en de Diemerscheg, een inleiding gegeven over biodiversiteit met name in het Diemerbos en de Diemerscheg. Als vervolg op die bijeenkomst zijn uit de deelnemers vijf groepjes gevormd, die ieder één van de belangrijkste soorten heeft onderzocht op aspecten als: Wat zijn de kenmerken? Wat is de omvang? Wat hebben zij nodig om in het bos te kunnen floreren? Wat hebben zij te bieden? Deze soorten waren de "Bick Five" van het Diemerbos: de bever, de ringslang, de mol,  de havik en het oranjetipje. Tijdens de Vriendendag werden de resultaten van de groepjes gepresenteerd. Ook gaf Arnout-Jan Rossenaar, ecoloog van Staats bosbeheer in de provincie Noord-Holland een inleiding over de versterking van de biodiversiteit in het Diemerbos en de Diemerscheg. Afsluitend werd tijdens de Vriendendag een excursie gehouden naar plekken, waar Staatsbosbeheer bezig is om haar plannen te realiseren.                   

Communicatie

Onze website is nog steeds een belangrijk instrument om met onze vrienden in contact te blijven. Met name de onderwerpen, die volgen uit de wijze waarop wij invulling geven aan onze taak van belangenbehartiger van de gebruikers van het bos krijgen er aandacht.

Onze facebookpagina heeft een steeds groter bereik. Inmiddels hebben ruim 900 deelnemers onze pagina  'geliked'. Via de facebookpagina attenderen wij de lezers op de diverse activiteiten, die in het bos worden georganiseerd. Ook introduceren wij organisaties, voor wie het bos een belangrijk onderdeel van de werkzaamheden betreffen. Wij doen dat onder het kopje 'De Buren van het Bos'. Verder bieden wij ruimte aan gebruikers van het bos om hun foto's met andere gebruikers te delen. Het kopje dat hierbij hoort is 'Bos in beeld'.

Regelmatig wordt het bestuur om informatie gevraagd, of worden klachten gemeld. Het bestuur beantwoordt de vragen of zorgt ervoor, dat de boodschap bij degene terecht komt, die met relevante deskundigheid kan reageren.

In 2022 hebben wij een start gemaakt met relevante organisaties (bewonersorganisaties, volkstuinders verenigingen, …) uit te nodigen om met ons van gedachten te wisselen over de ontwikkeling van het bos. Dergelijke contacten hebben goed bijgedragen om ons inzicht in de relevante vraagstukken nog verder aan te scherpen

Organisatie

Dit jaar hebben zich geen mutaties voorgedaan in het bestuur. Lourens Burgers is onze voorzitter a.i. Marijke van Eckeren vervult de functie van secretaris. Paul Kist beheert onze penningen en Tom Witkamp is lid van het bestuur. Belangstellenden voor het lidmaatschap zijn van harte welkom. Als je een keer een bestuursvergadering wilt bijwonen, laat het ons weten. Het bestuur komt maandelijks bijeen.

In 2022 hebben de voorzitter en de penningmeester weer een afzonderlijk overleg met de portefeuillehouders van Diemen en van Weesp kunnen houden. Ook doorgaans twee maal per jaar vindt overleg plaats tussen het bestuur van de Vrienden en de ambtelijke projectgroep. In alle bescheidenheid kunnen wij zeggen dat de afgelopen jaren overziend de Vrienden zich bewezen hebben als belangenbehartiger van de gebruikers van het bos en als coördinatiepunt voor die zaken die het bos betreffen.

Namens het bestuur.

Lourens Burgers,

voorzitter a.i.